Werking van hormonen tijdens de overgang, hoe werkt dat? Vrouwelijke hormonen zijn in verschillende levensfases van een vrouw dan ook heel bepalend. Vooral in de overgang ervaren veel vrouwen klachten. Maar wat is de rol van hormonen tijdens de overgang?
Wat zijn hormonen?
Het woord hormoon komt van het Griekse hormao. Dit betekent ‘in beweging zetten’. Hormonen zijn stoffen die het lichaam aanmaakt. In het lichaam zijn veel hormonen actief. Ze zijn dus voor het lichaam belangrijk om goed te functioneren. Want via het bloed worden bepaalde organen door hormonen aangezet of afgeremd. Vooral oestrogenen en progesteron spelen in het leven van een vrouw een belangrijke rol. Als eerste in de aanloop naar de puberteit, de vruchtbare periode, zwangerschap en tot slot de overgang. Ook hebben serotonine, oxytocine en testosteron een rol.
Werking van hormonen in het vrouwenlichaam
Werking van hormonen: Oestrogenen
Bij vrouwen scheiden de eierstokken oestrogeen af en ook vetcellen maken dit hormoon. Dit zijn vrouwelijke hormonen. Daarnaast komen ze in kleine hoeveelheden in het mannelijk lichaam voor.
In het vrouwelijk lichaam spelen oestrogenen een rol bij:
- De ontwikkeling van vrouwelijke geslachtskenmerken
- Het reguleren van de menstruatie
- De productie van baarmoederslijmvlies
- Het soepel houden van de vagina
- De botopbouw
- Het soepel houden van de huid, spieren, gewrichten en pezen
- Het soepel houden van de vaatwand
Werking van hormonen: Progesteron
Progesteron is een geslachtshormoon. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd maken het tijdens de 2e fase van de menstruatiecyclus aan. En tijdens de zwangerschap maakt de placenta het aan. Ook de bijnieren produceren het. Bij vrouwen in grotere hoeveelheden maar ook bij mannen in een kleine hoeveelheid.
Speelt een rol bij:
- De voorbereiding van het baarmoederslijmvlies op de innesteling van de bevruchte eicel
- Voorkomen van meerlingzwangerschappen
- Bevorderen groei van borstklierweefsel
- Het bevorderen van slaap
- Het rustig maken van het lichaam
- Bevorderen van een goed humeur en werkt als antidepressivum
Werking van hormonen: Testosteron
Testosteron is een mannelijk hormoon. Ook vrouwen produceren kleine hoeveelheden testosteron in de bijnieren en eierstokken.
Speelt een rol bij:
- De ontwikkeling van lichaamshaar
- Groei van skeletspieren
- Talgproductie
- Zin in seks
Werking van hormonen: Serotonine
Serotonine ( ‘gelukshormoon’) is een hormoon en neurotransmitter. Neurotransmitters zijn signaalstofjes in je hersenen. Ze zorgen dat zenuwcellen met elkaar kunnen communiceren.
Het aminozuur tryptofaan zorgt ervoor dat het lichaam serotonine aanmaakt. Tryptofaan is een essentieel aminozuur. Dit betekent dat je lichaam het uit de voeding moet halen en het zelf niet kan aanmaken. Eiwitten zijn opgebouwd uit verschillende aminozuren. Een eiwitrijke voeding zorgt voor een verhoogde opname van tryptofaan. Daardoor maakt het het lichaam serotonine aan. Tryptofaan zit in eiwitrijke voedingsmiddelen. Zoals zuivel, vis, vlees, zaden (sesamzaad, zonnebloempitten), soja.
Serotonine heeft invloed op je:
- Geheugen
- Stemming
- Slaap
- Eetlust
- Emotie
- Zelfvertrouwen
- Seksuele activiteit
Stress kan leiden tot een tekort aan serotonine.
Werking van hormonen: Oxytocine
Oxytocine (‘knuffelhormoon’) is net als serotonine een hormoon en neurotransmitter. Iedereen maakt oxytocine aan. Bij positief contact zoals aanraken, aankijken, knuffelen, vrijen.
Rol van oxytocine
- Moederbinding
- Bevalling opwekken
- Toeschietreflex bij borstvoeding
- Vriendschappen
- Romantiek
- Seksualiteit
Werking van hormonen tijdens de overgang
De overgang is een natuurlijk proces. Want tijdens deze periode vinden er verschillende veranderingen plaats in je lichaam. Want de overgang is een periode waarin je lichaam een nieuwe (hormonale) balans moet vinden. Deze duurt tussen de 5 tot 10 jaar.
Vrouwen hebben bij de geboorte ongeveer 1 miljoen eicellen. Tijdens het leven neemt het aantal eicellen langzaam af en raken op. Hierdoor begint de overgang. Daardoor komt een einde aan de vruchtbare periode. De menstruatie stopt. Het lichaam maakt nauwelijks oestrogenen en geen progesteron meer aan. De menopauze is dan ook het moment van je laatste menstruatie.
Oestrogenen en progesteron
De daling van oestrogenen en progesteron veroorzaakt overgangsklachten. Klachten die bij de overgang horen kunnen heel verschillend zijn. Opvliegers en nachtzweten zijn klachten die vaak voorkomen tijdens de overgang. De daling van oestrogenen zorgt ervoor dat je temperatuurcentrum enigszins ontregeld is. Hierdoor krijg je het warm of juist koud.
Serotonine
Je serotonine daalt doordat oestrogenen dalen. Een gezonde voeding en leefstijl helpen om je serotonine te verhogen.
Oxytocine
Doordat oestrogenen dalen maakt het lichaam minder oxytocine aan. Waardoor je minder behoefte hebt om voor anderen te zorgen en wil je meer rust.
Testosteron
Testosteron speelt ook een rol in de overgang. Na de overgang wil het lichaam nog een kleine hoeveelheid oestrogenen behouden, zo’n 20%. Het buikvetweefsel zet dan testosteron om in het oestrogeen, oestron. Daardoor wordt buikvet aangemaakt. Het oestrogeen wat je vervolgens via het buikvet aanmaakt beschermt je botten en vaten. Met als gevolg dat de meeste vrouwen een paar kilo aankomen tijdens de overgang. Het is dan ook van belang om je gewicht door een gezonde leefstijl op peil te houden.
Hoe ga je om met hormonale veranderingen tijdens de overgang?
Elke vrouw gaat uiteindelijk door de overgang. De meerderheid van de vrouwen ervaart klachten. Veranderingen in je leefstijl kunnen deze klachten verminderen.
Leefstijltips
- Beweeg voldoende
- Eet gezond
- Houd je gewicht op peil
- Luister goed naar je lichaam
- Geef duidelijk aan wat je nodig hebt
- Ontspan voldoende
- Zorg voor een goede slaap kwaliteit
- Verzorg je huid goed
- Draag comfortabele kleding
- Zoek verkoeling als je het (te) warm hebt
- Als je rookt, stop met roken
- Matig je alcoholconsumptie
Hormoontherapie
Hormoontherapie vult namelijk het tekort aan vrouwelijk hormoon aan. Dit is een optie als leefstijlaanpassingen niet werken en wanneer klachten een negatieve invloed hebben op je leven.
Neem contact op met je huisarts om de mogelijkheden te bespreken.
Wil je weten of je in de overgang bent? Doe de MenoScan via www.menoactive.nl
Bronnen
- José Rozenbroek & Jos Teunis: De overgang Het no-nonsense handboek
- dr. Maaike de Vries & dr. Manon Kerkhof. “Ook leuke meisjes worden vijftig”
- dr. Janneke Wittekoek & drs. Dorenda van Dijken: Hart & Hormonen Fit de overgang in
