Je loopt een kamer in om iets te pakken, maar op het moment dat je de deur door bent, weet je totaal niet meer wat. Vergeetachtigheid en andere geheugenproblemen zijn een veelgehoorde klacht van de overgang. In dit blog leg ik uit hoe het komt dat je tijdens de overgang last van hersenmist oftewel brainfog kunt hebben. Je leest ook of er een link is met dementie en ik geef tips voor een gezonde leefstijl voor een fit brein.
Wereld Menopauze Dag in het thema van geheugen
Je hebt voor de zoveelste keer je sleutels in de voordeur laten zitten. Of je komt niet meer op de naam van dat ene boek of die collega, terwijl het op het puntje van je tong ligt. Herkenbaar? Om wanhopig van te worden. Of misschien zelfs eng.
Je wordt ouder en dus ook vergeetachtiger. Maar dit soort veranderingen in je geheugen horen ook bij de overgang. En je bent niet de enige die last heeft van dit soort overgangsverschijnselen. Het komt veel meer voor dan je denkt! De International Menopause Society heeft ‘geheugen en stemming’ dit jaar dan ook uitgeroepen als thema van de jaarlijkse Wereld Menopauze Dag op 18 oktober.
Brainfog of hersenmist
Het effect van de overgang op onze hersenen is groot. Allerlei mentale overgangsklachten worden samen ook wel hersenmist of brain fog genoemd. Tot deze groep van klachten horen de volgende verschijnselen:
- moeite met het onthouden van woorden en cijfers
- het kwijtraken van voorwerpen
- moeite met concentreren (afwezig met je gedachten, een gedachtegang kwijtraken, gemakkelijker afgeleid zijn)
- moeite met schakelen tussen taken
- vergeten waarom je iets doet (zoals waarom je een kamer binnenkwam)
- het vergeten van afspraken en gebeurtenissen
Zijn de geheugenproblemen die tijdens de overgang ontstaan blijvend?
Je geheugen is tijdens de overgang aantoonbaar slechter. Je beeldt het je dus niet in. De overgangsverschijnselen zijn echt! Het is normaal en veel voorkomend tijdens de overgang. Dat maakt het nog niet leuk en je kan er behoorlijk onzeker van worden.
Het kan wel een opluchting zijn om te weten dat je niet de enige bent. Het is misschien ook een geruststelling om te weten dat het komt door de hormonale veranderingen van de overgang.
De geheugenproblemen zijn gelukkig meestal mild en verbeteren vaak ook weer naarmate de overgang vordert. Als je je afvraagt of je vergeetachtigheid te maken heeft met dementie, lees dan vooral verder.
De oorzaak van geheugenproblemen tijdens de overgang
Hoe komt het dat de overgang effect heeft op de hersenen? De hersenen worden, net als veel andere organen in het lichaam, aangestuurd door het hormoon oestrogeen. In de overgang begint de hoeveelheid oestrogeen eerst te schommelen om vervolgens af te nemen. Het brein is hier gevoelig voor. Dit heeft geheugenklachten tijdens de overgang als gevolg.
Het speelt ook mee dat de overgang vaak een drukke periode is in het leven van een vrouw. Zowel op het werk als thuis wordt er veel van je gevraagd. Heb je dan ook nog lichamelijke overgangsklachten zoals opvliegers, slaapstoornissen en stemmingswisselingen? Dan levert dat tezamen vaak voor problemen met je geheugen. Vooral als je last hebt van opvliegers en met name ’s nachts merk je dat je geheugen niet goed werkt.
Help, word ik dement?
De kans op chronische aandoeningen, waaronder dementie, neemt toe tijdens en na de overgang. Het is ook zo dat meer vrouwen dan mannen in hun leven dementie krijgen. Alle vrouwen gaan door de overgang, maar de meeste vrouwen zullen geen dementie krijgen.
De geheugenproblemen die je in de periode van de overgang hebt, zijn zeer waarschijnlijk geen eerste tekenen van dementie. Tenzij de ziekte van Alzheimer voorkomt in je familie, komt dementie op middelbare leeftijd relatief weinig voor. Je hoeft je daar dus niet meteen zorgen over te maken. Ben je er toch niet gerust op? Doe de test op de website van Alzheimer Nederland en krijg inzicht in je mate van vergeetachtigheid.
10 tips die je brein fit houden tijdens de overgang
Het is belangrijk om goed voor jezelf te zorgen in de vaak hectische periode van de overgang. Met veranderingen in je leefstijl kun je zowel lichamelijke als mentale overgangsklachten, zoals geheugenproblemen, verbeteren. Laat je inspireren door de onderstaande tips.
- Beweeg voldoende
- Rook niet of stop met roken
- Drink voldoende water (1,5 – 2 liter per dag)
- Drink geen of zo min mogelijk alcohol
- Eet gezond
- Zorg voor voldoende ontspanning. Doe bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen zodat er meer zuurstof bij je brein komt en stress afneemt
- Slaap voldoende zodat je brein tijd heeft om te herstellen
- Maak voldoende tijd voor vrienden of doe vrijwilligerswerk
- Gebruik hulpmiddelen zoals lijstjes
- Blijf je hersenen uitdagen door iets nieuws te leren, een boek te lezen etc.
Wil jij geen blog en tip meer missen om vitaal door de overgang te gaan? Schrijf je dan nu in voor de nieuwsbrief van MenoActive en ontvang elke maand het laatste blog en inspiratie om aan een gezonde leefstijl te werken.
Bronnen
- Maki and Jaff. Brain fog in menopause: a health-care professional’s guide for decision-making and counseling on cognition. Climacteric 2022
- https://www.alzheimer-nederland.nl/factsheet-cijfers-en-feiten-over-dementie Geraadpleegd op 10 oktober 2022
- Brain Fog and memory difficulties in menopause. Brochure International Menopause Society 2022
- Dr. Lisa Mosconi. The XX brain The Groundbreaking Science Empowering Women to Prevent Dementia. 2020
