Ben jij ook zo moe en heb je weinig energie? Je vraagt je af wat de oorzaken zijn van de vermoeidheid tijdens de overgang? Je hebt een druk leven, maar daar draaide je vroeger je hand niet voor om. Ik geef je 11 oorzaken die voor vermoeidheid tijdens de overgang zorgen. Zodat jij ontdekt waar het bij jou aan ligt. En je daar vervolgens mee aan de slag gaat zodat je je weer snel fit en energiek voelt.
Voordat ik de mogelijke oorzaken met je deel, eerst nog even dit:
Vermoeidheid kent vele gezichten
De meeste vrouwen in de overgang hebben last van vermoeidheid. Maar deze moeheid uit zich op verschillende manieren. De één wordt moe wakker, bij de ander schommelt het energie niveau juist tussen hoog en laag. Misschien sleep jij jezelf de dag door op pure wilskracht. Of is juist je mentale energie laag, zodat je moeite hebt om je te concentreren, je je weinig gemotiveerd en onproductief voelt.
Dit zijn allemaal symptomen van vermoeidheid:
- Chronische vermoeidheid
- Gebrek aan uithoudingsvermogen
- Gevoel van zwakte
- Energiedips
- Langzamere reacties en reflexen
- Minder focus en concentratie
- Gebrek aan creativiteit
- Lage tolerantie
- Geïrriteerdheid
- Lusteloos of gebrek aan motivatie
- Slecht inschattingsvermogen
- Verminderd geheugen
Nu je weet hoe vermoeidheid zich kan uiten, kijken we naar de oorzaken van de vermoeidheid in de overgang.
1 – Dalend oestrogeen
De overgang is een fase van veel hormonale veranderingen in je lichaam. Vermoeidheid hangt samen met de daling van het hormoon oestrogeen. Moeheid is een klacht van de overgang die al in de perimenopauze optreedt. Dit is de fase van de overgang waarin je hormonen beginnen te schommelen en zo kan ook je vermoeidheid schommelen..
De veranderingen in je lichaam kosten veel energie. Het is dus normaal om het gevoel te hebben beneden je gebruikelijke energie niveau te functioneren. Vergelijk het maar met alle hormonale veranderingen in het lichaam van pubers. Zij zijn ook vaak moe.
Het is belangrijk om goed voor jezelf te zorgen en voldoende te rusten. De overgang is een transitie en na verloop van tijd is er een nieuwe balans in je lichaam. Ondertussen werk je aan een gezonde leefstijl om zo goed mogelijk voor jezelf en je gezondheid te zorgen.
2 – Chronische stress
Tijdens de overgang houden de eierstokken op met het maken van oestrogenen. Als een soort van back-up beginnen je bijnieren nu ook een beetje oestrogeen te produceren. Alleen maken de bijnieren ook stresshormonen aan. Chronische stress zorgt ervoor dat de bijnieren het druk hebben. Te druk met de aanmaak van stresshormonen zodat er minder ruimte is om oestrogeen te maken. Waardoor je dus meer last hebt van vermoeidheid door afnemend oestrogeen.
Bij de stressreacties van het lichaam zijn ook hormonen betrokken. Stress tijdens de overgang zorgt ervoor dat het hormonale systeem nog meer uit balans raakt. Vrouwen in de overgang zijn hierdoor gevoeliger voor stress. Spelen er veel stressvolle dingen in je leven, dan is het lastiger de hormoon pieken en dalen goed op te vangen. Het is een vicieuze cirkel. De moeheid zorgt voor geheugen- en concentratiestoornissen, stemmingswisselingen en hoofdpijn, wat ook weer stress oplevert.
Langdurige stress zorgt zelf ook voor vermoeidheid. Maar ook voor uitputting van B vitamines, vitamine C en magnesium, voedingsstoffen die allemaal belangrijk zijn bij het proces van energieproductie.
3 – Slecht slapen
Een voor de hand liggende oorzaak van moeheid tijdens de overgang is een slechte nachtrust. Veel vrouwen slapen slecht tijdens de overgang. Slaapproblemen hebben verschillende oorzaken zoals opvliegers en nachtzweten. Maar ook schommelende hormonen tijdens de nacht geven je een rusteloos gevoel. Je slaapt wel door, maar wordt moe wakker.
Het is belangrijk om uit te zoeken waarom je slecht slaapt. Heb je bijvoorbeeld slaapapneu dan merk je dat zelf niet. Je slaapt wel oppervlakkig en het gevolg is dat je je moe voelt.
4 – Opvliegers
Nachtelijke opvliegers zorgen voor vermoeidheid zoals we hierboven zagen. Maar ook de opvliegers overdag zijn echte energievreters. Veel vrouwen vinden het ongemakkelijk als ze opvliegers hebben en schamen zich. Zeker als ze optreden op kantoor, tijdens een belangrijke presentatie of vergadering. En dit leidt tot stress. En stress veroorzaakt weer moeheid zoals we al zagen bij nummer 2.
5 – Hevig en/of lang bloeden
Aan het begin van de overgang, de perimenopauze, beïnvloeden de hormonale veranderingen je menstruatie patroon. Bij sommige vrouwen verloopt de menstruatie heel heftig en zij verliezen veel bloed. Het komt ook voor dat je menstruaties elkaar zo snel opvolgen dat je het gevoel hebt dat je aan één stuk bloed verliest.
Hevige menstruaties kunnen bloedarmoede geven. Dit betekent meestal dat je een tekort aan ijzer hebt. Dit zorgt voor moeheid en een zwak gevoel (naast andere klachten zoals hoofdpijn, bleekheid, hartkloppingen).
Speelt dit bij jou? Blijf er dan niet mee rond lopen. Ga ermee naar je huisarts. Die onderzoekt je bloed maar sluit ook andere oorzaken van hevige bloedingen uit.
6 – Verhoogde bloeddruk
De daling van oestrogeen tijdens de overgang maakt je bloedvaten minder elastisch. Hierdoor stijgt je bloeddruk. En dit hoef je niet te merken. Een hoge bloeddruk veroorzaakt klachten die ook bij de overgang voorkomen zoals opvliegers, nachtzweten, geïrriteerdheid, hoofdpijn, hartkloppingen, slaapstoornissen maar dus ook vermoeidheid.
Vijftig procent van de vrouwen boven de 50 jaar hebben een verhoogde bloeddruk. Omdat je oestrogenen al vanaf 40 jaar beginnen af te nemen is het dan al belangrijk je bloeddruk regelmatig te (laten) meten. Met een gezonde voeding en leefstijl werk je aan het gezond houden van je bloeddruk.
Heb je naast de vermoeidheid ook andere klachten zoals pijn in je rug, linker kaak, oksel, schouders of bovenbuik ga dan naar je huisarts. Die zoekt uit waar de klachten vandaan komen en brengt je risicofactoren op hart- en vaatziekten in kaart.
7 – Magnesium tekort
Het mineraal magnesium speelt een belangrijke rol bij de energieproductie in de cellen van het lichaam. Een tekort aan magnesium leidt tot lusteloosheid en vermoeidheid. Een magnesium tekort komt echter weinig voor. Het is ook lastig vast te stellen of een magnesiumtekort de oorzaak is van je vermoeidheid. Het magnesium in je bloed is geen goede maat omdat er van de totale hoeveelheid magnesium in je lichaam maar weinig (1%) in je bloed voor komt.
Als je gezond en gevarieerd eet krijg je voldoende magnesium via de voeding binnen. Zo zijn volkoren brood en volkoren graanproducten, groene bladgroenten (spinazie, koolsoorten, broccoli) en noten (amandelen, cashewnoten) en zaden (pompoen, sesam, zonnebloem, lijnzaad) goede bronnen van magnesium. Als je voeding gezond is hoef je geen supplement te slikken. Bij magnesiumsupplementen is het zelfs oppassen dat je niet meer dan 250 mg per dag slikt want die hoeveelheid veroorzaakt al darmklachten en diarree.
8 – Te weinig drinken
Naast gezond eten is het ook belangrijk om voldoende te drinken. Gemiddeld heb je als volwassene minimaal 1,5 liter drinken nodig. Drink je te weinig dan ontstaat er een vochttekort. De hersenen bestaan voor een groot deel uit water en zijn gevoelig voor uitdroging. Zelfs een klein tekort aan vocht zorgt voor vermoeidheid. Andere kenmerken van lichte uitdroging zijn lusteloosheid, sufheid, inactiviteit en gebrek aan eetlust.
Een tekort aan vocht krijg je geleidelijk en onopgemerkt. Misschien drink je onbewust te weinig. Je bent druk of drinkt ’s avonds niks meer omdat je ’s nachts niet de hele tijd je bed uit wilt om te plassen.
Drink per dag 1,5 tot 2 liter vocht, vooral water. De kleur van je urine is een goede maatgever of je voldoende drinkt. Als je genoeg vocht binnen krijgt, is je urine bijna kleurloos. In tegenstelling tot donkergeel/oranje bij te weinig vocht inname.
9 – Vitamine B12 tekort
Ik had het al over bloedarmoede en ijzertekort als gevolg van hevige en/of langdurige bloedingen. Een tekort aan vitamine B12 leidt ook tot bloedarmoede (dit heet pernicieuze anaemie). Ook deze bloedarmoede zorgt voor klachten waaronder vermoeidheid. Ijzer en vitamine B12 zijn cruciaal voor de energie productie in elke lichaamscel.
Vitamine B12 komt alleen voor in dierlijke producten. Vandaar dat strenge vegetariërs en veganisten kans hebben op een vitamine B12 tekort. Chronische stress is een andere veelvoorkomende oorzaak voor lage vitamine B12 levels. Allerlei aandoeningen en medicijngebruik verlaagt ook het vitamine B12 in je lichaam. Bij twijfel of je een tekort hebt, vraag je huisarts voor een bloedbepaling.
Met een gezonde voeding krijg je genoeg vitamine B12 binnen. Als vegetariër is het extra belangrijk om elke dag zuivelproducten te eten en anders om een vitamine B12 supplement te slikken. Als veganist neem je voedingsmiddelen met toegevoegde vitamine B12 en/of een vitamine B12 supplement.
10 – Traag werkende schildklier
Schildklierhormonen en de hormonen oestrogeen en progesteron beïnvloeden elkaar. Schildklieraandoeningen, vooral een te traag werkende schildklier (hypothyroïdie), zorgen voor klachten die op klachten van de overgang lijken. Waaronder gewichtstoename en vermoeidheid.
Heb je een schildklieraandoening of herken je je in de symptomen? Dan is het belangrijk dat je huisarts dit voor je onderzoekt nu je in de overgang bent.
11 – Ongezond eten
Herken je dat gevoel na de feestdagen of een vakantie? Je laat de teugels iets meer vieren en eet meer en ongezonder dan normaal. Maar na een paar dagen veel vet, suiker en alcohol voel je je moe en lusteloos. De kans is groot dat je te weinig voedingsstoffen binnen hebt gekregen.
Door een ongezonde en onevenwichtige voeding raakt ook je bloedsuikerspiegel uit balans. Door pieken en de daarop volgende dalen in je bloedsuiker voel je je moe, geïrriteerd, wankel, duizelig, krijg je hoofdpijn en verlang je naar suikers.
Dus let ook tijdens feestdagen en vakanties zo veel mogelijk op een gezonde en evenwichtige voeding. Zeker nu je in de overgang bent, voel je je daardoor zoveel fitter.
Hoe nu verder?
Tja het is een lange lijst van verschillende oorzaken van vermoeidheid tijdens de overgang. Vermoeidheid is dan ook wat we noemen een ‘niet-typische’ lichamelijk klacht. Dit betekent dat de moeheid niet voor honderd procent met de overgang hoeft samen te hangen.
Als je vermoeidheid niet verbetert door rust, of als je last van moeheid hebt zonder dat je opvliegers of nachtzweten hebt, dan is het belangrijk andere oorzaken uit te sluiten. Vraag je huisarts om bloedonderzoek van bijvoorbeeld je schildklier, vitamines en ijzer.
Ik hoop dat het ook duidelijk is dat een gezonde voeding en leefstijl belangrijk zijn om je energie op peil te houden. Wil jij daaraan werken zodat je vitaal door de overgang gaat? Abonneer je dan nu via www.menoactive.nl op de MenoActive nieuwsbrief met maandelijks inspiratie en tips voor een vitale overgang.
Bronnen
- https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/magnesium.aspx Geraadpleegd op 13 december 2022
- Nelleke Stegman 2017. Voeding bij gezondheid en ziekte.
- José Rozenbroek en Jos Teunis. De overgang. Het no-nonsense handboek.
- Jackie Lynch. The Happy Menopause. Smart nutrition to help you flourish.
- Dr. Lisa Mosconi 2020. The XX brain The Groundbreaking Science Empowering Women to Prevent Dementia.
- Herman Depypere & Sofie Vanherpe. Menopauze.
- dr. Janneke Wittekoek & drs. Dorenda van Dijken. Hart & Hormonen Fit de overgang in.
